Καϊμακτσαλάν: Ο… καθ’ ημάς βόρας

Χρειάζεται τύχη να σταθεί κάποιος σε μία από τις κορυφές του Βόρα(Καϊμακτσαλάν)και να ατενίσει τη γύρω περιοχή χωρίς ομίχλη. Κάτω από το συνήθως χιονισμένο τοπίο του βουνού η λίμνη Βεγορίτιδα και οι γραφικοί παραλίμνιοι οικισμοί της, ο υδροβιότοπς του Άγρα με την πλούσια ορνιθοπανίδα, τα ανεμόπτερα της αερολέσχης, που ίπτανται αθόρυβα στις πλαγιές μαζί με τα χρωματιστά παραπέντε. Με λίγη περισσότερη προσπάθεια, φαντάζετε στην πλευρά της Αλμωπίας τα θερμά νερά των λουτρών Πόζαρ που αχνίζουν στο κρύο και τις εξάμετρες σάρισες των Μακεδόνων του Αλεξάνδρου από το βαθύ πράσινο του Μαύρου Δάσους.

Το Καϊμακατσαλάν ή Βόρας είναι ένα βουνό που συχνά του αρέσει να παίζει κρυφτό με όσους το κοιτούν. Από τα «πόδια» του, στον παλαιό Αγιο Αθανάσιο, παρατηρεί απελπισμένος τον ψηλό ορεινό όγκο που κρύβεται για μέρες πίσω από την υγρή καταχνιά και θυμόμαστε τον Αγγλο περιηγητή του 18ου αιώνα, Τζορτζ Σ. Σκοτ, που παρατηρούσε ότι «με την ομίχλη, το Καϊμακτσαλάν τις περισσότερες φορές σε αφήνει μόνο να το φανταστείς αλλά όχι και να το δεις». Τις καθημερινές ο παλαιός Αγιος Αθανάσιος κινείται σε νωχελικό ρυθμό, σαν να προετοιμάζεται για το Σαββατοκύριακο να υποδεχτεί στις φροντισμένες και πολυτελείς εγκαταστάσεις του λάτρεις του σκι, του χειμερινού τουρισμού, των σπορ του βουνού.

Από το χιόνι και την παγωνιά του Βόρα, 1 ώρα δρόμος από το Χιονοδρομικό, στην πλευρά της Αλμωπίας, βυθιζόμαστε στα ζεστά ιαματικά νερά του Πόζαρ, που αναβλύζουν ζεστά από τα βάθη των πετρωμάτων δημιουργώντας φυσικές πισίνες και λουτρά ανάμεσα σε πυκνή βλάστηση και πλατάνια.Κατεβαίνοντας τον Αγιο Αθανάσιο το ορεινό τοπίο καταλήγει, ανάμεσα σε ομοιόμορφα φυτεμένες εκτάσεις με μηλιές, κερασιές και ροδάκινα, στην αλπικού τύπου λίμνη της Βεγορίτιδας, σε υψόμετρο 600 μέτρων πάνω από τη θάλασσα. Γύρω από τη Βεγορίτιδα η φθινοπωρινή Αρνισσα, με το τζαμί και τα καζάνια της, ο Αγιος Παντελεήμονας με τους ψαράδες του και η Περαία με το θαυματουργό ξωκλήσι της, μακριά από την τουριστική κίνηση του Αγ. Αθανασίου, προσφέρονται για μια αναζωογονητική επαφή με τους παραλίμνιους οικισμούς.

Μια τεχνητή λίμνη, που εξελίχτηκε στον υγροβιότοπο Αγρας, Βρυττών και Νησίου, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Εδεσσα, παρουσιάζει μια εξαιρετικά πλούσια ποικιλία χλωρίδας και ορνιθοπανίδας και είναι ιδανική για κανό. Η εναλλακτική επιλογή περιήγησης στη λίμνη και τον υγροβιότοπο για τον επισκέπτη που δεν θέλει να περπατήσει ή να χρησιμοποιήσει βάρκα και αυτοκίνητο είναι το πέταγμα με ανεμόπτερο της αερολέσχης Εδεσσας που εδρεύει στην περιοχή.

Η ευεργεσία του χιονοδρομικού τουρισμού

Ανεβαίνουμε βράδυ τις απότομες ανηφορικές στροφές προς τον παλαιό Αγιο Αθανάσιο, με τις χαρακτηριστικές κίτρινες διαγραμμίσεις που υπάρχουν στους δρόμους με συχνή ομίχλη. Με το αυτοκίνητο φωτίζουμε το μεγάλο ξύλινο σχεδιάγραμμα στην είσοδο του χωριού, που κατατοπίζει τον επισκέπτη στα σημεία ενδιαφέροντος που υπάρχουν.

Είναι καθημερινή η θερμοκρασία κοντά στο μηδέν. Το χιόνι και το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν είναι ο βασικός λόγος αναδημιουργίας του παλαιού Αγιου Αθανάσιου, που πριν από το 1995 είχε σχεδόν ερημώσει. Μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1990, μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, τα σπίτια αναστυλώθηκαν, στο πρότυπο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, δημιουργήθηκαν υποδομές, χτίστηκαν ξενώνες, και εμπορικό κέντρο, προκειμένου να φιλοξενηθούν οι χιλιάδες επισκέπτες που συρρέουν τα Σαββατοκύριακα, κυρίως στο χωριό, για να απολαύσουν το βουνό, το σκι και τα σπορ στα χιόνια.

Το πρωί της επόμενης μέρας παρατηρεί τους καλοφτιαγμένους λιθόστρωτους άδειους δρόμους, με το ρείθρο στη μέση για τα νερά της βροχής, τα ωραία πετρόκτιστα οικήματα με τα σκουρόχρωμα ξύλινα δοκάρια και τα κεραμίδια, όλα περιποιημένα και προσεγμένα. Ο Αγιος Αθανάσιος έχει μια ομορφιά που μοιάζει σαν ψεύτικη, μέσα στην τελειότητά της και αποτελεί έναν προορισμό που ικανοποιεί κάθε απαιτητικό γούστο.

Σχεδόν ξενίζει η ποικιλία που συναντάτε στο άλλοτε απομονωμένο ορεινό χωριό: εμπορικό κέντρο με καταστήματα τοπικών προϊόντων, αλλά και μπαρ και καφέ? ταβέρνες με εδέσματα από την κτηνοτροφία της περιοχής, αλλά και ιταλικό εστιατόριο με θαυμάσια πίτσα ή πίστα για παγοδρόμιο. Πέρα από τις γκρίζες και καφετιές αποχρώσεις της πέτρας στα οικήματα του χωριού, που βρίσκεται στα 1.200 μέτρα, η θέα προς τον Βόρρα είναι περιορισμένη εξαιτίας της πυκνής ομίχλης που συχνά καλύπτει την περιοχή. Οσο προχωρά η ώρα όλο και περισσότεροι καταστηματάρχες φτάνουν από τον νέο Αγιο Αθανάσιο, λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω, όπου και διαμένουν μόνιμα, για να ανοίξουν τα καταστήματά τους.

Στην κεντρική πλατεία με τις πέτρινες βρύσες και το τρεχούμενο νερό υπάρχει ένα τεράστιο μαγκάλι γεμάτο με καυσόξυλα, ενώ τα πρώτα ζευγάρια περνούν από μπροστά μας χέρι με χέρι, περπατώντας αργά στο ομιχλώδες τοπίο.