Αυχενικό σύνδρομο: Συμπτώματα και θεραπεία

Χρόνια εκφύλιση των μεσοσπονδυλίων δίσκων και οστεοαρθροπάθεια των σπονδυλικών αρθρώσεων (facet). Οι παθολογικές αυτές καταστάσεις εκδηλώνονται με μηχανικό πόνο που συνήθως είναι δισκογενούς αιτολογίας, ριζίτιδα (πόνος λόγω πίεσης κάποιας ρίζας), αυχενική μυελοπάθεια (πίεση του νωτιαίου μυελού) ή συνδιασμό αυτών.

Επιδημιολογία: τυπικά η Αυχενική Σπονδυλαρθροπάθεια ξεκινά την τέταρτη με πέμπτη δεκαετία της ζωής, είναι πιο συχνή στους άνδρες και παρατηρείται συχνότερα στο επίπεδο Α5-Α6 και Α6-Α7.

Παράγοντες που επιβαρύνουν φαίνονται να είναι: η χειρονακτική εργασία με άρση βαρών, το κάπνισμα, και το ιστορικό μακροχρόνιας οδήγησης (αυτοκινητιστές).

Κλινική εικόνα: α) εκδηλώνεται με πόνο στον αυχένα με ή χωρίς νευρολογική συμπτωματολογία από τα άνω και τα κάτω άκρα που επιδεινώνεται και αναπαράγεται στις ακραίες θέσεις του αυχένα. Η ινιακή κεφαλαλγία είναι συχνή. Η ριζίτιδα μπορεί να αφορά μια ή περισσότερες ρίζες, με συμπτώματα πόνου στον αυχένα, στον τράχηλο, στους ώμους, και στα άνω άκρα παραισθησίες και αιμωδίες. Συνήθως προσβάλλονται οι κατώτερες αυχενικές ρίζες.

β) η μυελοπάθεια μπορεί να εκδηλώνεται με μυϊκή αδυναμία συχνότερη στα άνω παρά στα κάτω άκρα, ελαττωμένη ικανότητα λεπτών κινήσεων, αταξία, αταξικό βάδισμα, αισθητικές διαταραχές, και σπάνια διαταραχές από το ουροποιητικό σύστημα (συχνοουρία – δυσουρία). Το εύρημα με το χειρότερο προγνωστικό σημείο είναι αυτό της αδυναμίας των κάτω άκρων. Το μυελοπαθητικό χέρι με το <σημείο του μικρού δακτύλου> (μικρός δάκτυλος σε απαγωγή) αποτελεί χαρακτηριστικό κλινικό σημείο αυχενικής μυελοπάθειας. Επιπλέον τα άνω άκρα μπορεί να εμφανίζουν σημεία ριζιτικού ερεθισμού, δεσμιδώσεις με καυσαλγίες και νυγμώδη άλγη με ή χωρίς σημείο Lhermitte (αίσθημα ηλεκτρικής εκκένωσης κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης κατά την κάμψη του αυχένα) μπορεί να αναπαράγονται σε ασθενείς με αυχενική μυελοπάθεια.

Διάγνωση: Κυρίως βασίζεται στο ιστορικό και την κλινική εξέταση.

α) Απλές ακτινογραφίες σε πλάγια και προσθιοπίσθια προβολή γίνονται προκειμένου να εκτιμηθούν οι οστεορθριτικές αλλοιώσεις των σπονδυλικών αρθρώσεων, η παρουσία οστεόφυτων, η στένωση των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων, και η διάμετρος του σπονδυλικού σωλήνα (η αυχενική μοίρα του νωτιαίου μυελού θεωρείται ότι πιέζεται όταν η διάμετρος του σπονδυλικού σωλήνα μειώνεται σε λιγότερο από 13 χιλιοστά ενώ φυσιολογικά πρέπει να είναι περίπου 17). Ωστόσο οι ακτινολογικές αλλοιώσεις σε μια εκφυλισμένη αυχενική μοίρα μπορεί να μην συμβαδίζουν με την κλινική εικόνα του ασθενή. Στην ηλικία των 70 ετών το 70% των ασθενών παρουσιάζει εκφυλιστικές αλλοιώσεις στον ακτινολογικό έλεγχο.

β) Η αξονική και η μαγνητική τομογραφία μπορούν να αναδείξουν ικανοποιητικά την στένωση καθώς και την πίεση των ριζών ή του νωτιαίου μυελού αν και ψευδώς θετικές εικόνες είναι συχνές. Στο 25% των ασυμπτωματικών ασθενών ηλικίας άνω των 40 ετών έχουν ευρήματα συμβατά με νόσο του εκφυλισμένου δίσκου ή με στένωση των σπονδυλικών τρημάτων. Για το λόγο αυτό η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση είναι πολύ σημαντικά.

γ) Ο ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος έχει υψηλά ποσοστά ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων αλλά μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμος σε επιλεγμένους ασθενείς για διαφορική διάγνωση μεταξύ περιφερικής νευροπάθειας και ριζίτιδας.

Θεραπεία

α) Συντηρητική: Με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, θερμά επιθέματα, ισομετρικές ασκήσεις της Α.Μ.Σ.Σ., το αυχενικό περιλαίμιο, οι ήπιες αυχενικές έλξεις και η συμβολή των ιατρείων πόνου είναι τις περισσότερες φορές εξαιρετικά χρήσιμα μέτρα για την αντιμετώπιση του δισκογενούς πόνου και της ριζίτιδας.

β) Χειρουργική : Έχει ένδειξη στην αυχενική μυελοπάθεια με μυϊκή αδυναμία και ριζίτιδα με επίμονο πόνο. Η χειρουργική θεραπεία του αυχενικού πόνου δισκογενούς αιτιολογίας σχετίζεται με αμφιβολα αποτελέσματα.