«Θεραπεύεται» αργά αλλά σταθερά η τρύπα του όζοντος

Έρευνα από επιστήμονες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου δείχνει ότι το μέγεθος της τρύπας έχει συρρικνωθεί, και το στρώμα - αν και αργά - τελικά θα ανακάμψει.

Η τεράστια τρύπα στο στρώμα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική φαίνεται να θεραπεύεται, υποστηρίζουν οι επιστήμονες, θέτοντας τον κόσμο σε καλό δρόμο για να επουλώσει τελικά ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα της δεκαετίας του '80 και του '90.

Έρευνες από επιστήμονες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου δείχνουν ότι το μέγεθος του κενού του όζοντος έχει συρρικνωθεί κατά μέσο όρο κατά περίπου 4 εκ. Τετραγωνικά χιλιόμετρα από το 2000. Οι μετρήσεις ελήφθησαν από τον Σεπτέμβριο κάθε χρόνο, όταν ξεκινάει η τρύπα του όζοντος να εμφανίζεται.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Sciencemag.org, αναφέρει ότι η σταδιακή εξάλειψη των χημικών ουσιών χλωροφθορανθράκων (CFC) σημαίνει ότι η στιβάδα του όζοντος «αναμένεται να ανακάμψει σε απόκριση, αν και η διαδικασία είναι πολύ αργή». Οι CFC, που βρίσκονται κάποτε σε αεροζόλ και υλικά ψύξης, βρίσκονται στην ατμόσφαιρα για περισσότερο από 50 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι η τρύπα του όζοντος δεν θεωρείται ότι θα θεραπευθεί μέχρι το 2050 ή το 2060.

Το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, μια διεθνής συνθήκη του 1987 που επικυρώθηκε από όλα τα μέλη του ΟΗΕ, ώθησε με επιτυχία τα έθνη να εξαλείψουν σχεδόν ολοκληρωτικά τη χρήση των CFC σε προϊόντα.

Η συμφωνία ακολούθησε φόβους ότι η μείωση του όζοντος θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στην υγεία και το περιβάλλον μέσω του υπεριώδους φωτός που θα φτάσει στην επιφάνεια της Γης μέσω του φραγμού του όζοντος. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι έχουν αποφευχθεί 2 εκατομμύρια κρούσματα καρκίνου του δέρματος ετησίως μέσω της σταδιακής εξάλειψης των CFC.

Η τρύπα του όζοντος άνοιξε πάνω από την Ανταρκτική λόγω των τεράστιων ποσοτήτων νεφών που σχηματίζονται πάνω από την πιο ψυχρή ήπειρο στη Γη. Αυτό το σύννεφο βοηθά τα χημικά CFC να παραμείνουν στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας την καταστροφή του στρώματος του όζοντος. Το κενό είναι μεγαλύτερο κατά τη διάρκεια της άνοιξης του νότιου ημισφαίριου.

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα μπορεί επίσης να προκαλέσει μεγαλύτερη μείωση του όζοντος. το 2015, οι επιστήμονες ανακάλυψαν στο συναγερμό τους ότι η μεγαλύτερη τρύπα του όζοντος, που μετρά περισσότερο από 20 εκ. Τετραγωνικά χιλιόμετρα, άνοιξε τον Οκτώβριο.

Αυτό θεωρείται ότι είναι ένα χτύπημα, ωστόσο, που προκάλεσε η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Χιλή. Όταν οι επιστήμονες εξέτασαν τα στοιχεία από τον Σεπτέμβριο, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα κατά την τελευταία δεκαετία, βρήκαν μια συνεπή συρρίκνωση, με το άνοιγμα της οπής του όζοντος να συμβαίνει αργότερα κάθε χρόνο.

"Όταν τα ηφαίστεια συνεργάζονται με το ανθρωπογενές χλώριο, είναι ένα τοξικό μίγμα και η Ανταρκτική είναι ιδιαίτερα ευάλωτη", δήλωσε η συνάδελφος της μελέτης Susan Solomon, του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης.

"Αλλά όταν εξετάσαμε το Σεπτέμβριο είδαμε ότι όλο και μικρότερο. Ήταν πολύ δροσερό να το βλέπει να κλείνει. Τα χημικά θα χαλαρώσουν αργά με την πάροδο του χρόνου."

Το ακραίο κρύο της Ανταρκτικής θεωρείται ότι δημιουργεί ένα φαινόμενο "ανάδρασης" που ενισχύει την εξάντληση του όζοντος, δημιουργώντας σύννεφα που προκαλούν κατανάλωση περισσότερου όζοντος. Το επιπλέον υπεριώδες φως πιστεύεται ότι έχει προκαλέσει αλλαγές στο πλαγκτόν, αλλά η αραιοκατοικημένη άγρια φύση στην Ανταρκτική, όπως οι πιγκουίνοι, δεν έχει επηρεαστεί σοβαρά από την τρύπα του όζοντος.

"Εάν έπρεπε να έχετε μια τρύπα του όζοντος οπουδήποτε στον κόσμο, θα ήταν η Ανταρκτική γιατί δεν είναι γεμάτη ζωή", δήλωσε η Solomon. "Ήταν το καναρίνι στο ανθρακωρυχείο που μας έδειξε ότι αν δεν απομακρυνθήκαμε από αυτές τις χημικές ουσίες, θα είχαμε μια παγκόσμια περιαλλοντική κρίση.

"Η Βρετανία, για παράδειγμα, έχει περίπου 5% λιγότερο όζον από ό, τι πριν από 30 χρόνια, αλλά θα ήταν δυο φορές τόσο κακό, αν δεν καταργήσαμε τα CFC. Θα υπήρχαν προβλήματα με τον καρκίνο του δέρματος, με βλάβες στα μάτια και ζημιά στις καλλιέργειες. Αποφασίσαμε να αποφύγουμε ένα πρόβλημα και θα έπρεπε να συγχαρούμε γι 'αυτό. "

Η Solomon δήλωσε ότι ελπίζει ότι η επιτυχής εκρίζωση επιβλαβών CFC θα ακολουθηθεί από ισχυρή διεθνή δράση για την αποτροπή των χειρότερων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
"Προφανώς τα οικονομικά της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι διαφορετικά επειδή η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων αξίζει πολύ περισσότερα σε δολάρια από τις εταιρείες που παράγουν αυτά τα χημικά", ανέφερε.

"Αλλά υπάρχουν σημαντικές παραλληλίες. Ήταν εκπληκτικό να δούμε πόσο γρήγορα η καινοτομία μπορεί να λύσει το πρόβλημα με CFCs, ώστε να τα ξεφορτωθούμε, παρ' όλα αυτά υπάρχουν άλλα προϊόντα εξίσου επιβλαβή όπως οι λακ μαλλιών και ο κλιματισμός. Αρχίζουμε να βλέπουμε το ίδιο πράγμα με την υπερθέρμανση του πλανήτη. Πρέπει να εξετάσουμε το πρόβλημα του όζοντος και να συνειδητοποιήσουμε ότι τα έθνη μπορούν να δουλέψουν μαζί και να βρουν λύσεις."

Το άρθρο αυτό τροποποιήθηκε την 1η Ιουλίου 2016 για να διευκρινιστεί ότι πριν από το 2015 ήταν γνωστό ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη μείωση του όζοντος και αύξηση του προβλήματος.

Πηγη:zougla.gr