Παγκόσμια Μέρα Άγριας Ζωής. Ο ΤΑΡ προστατεύει την ελληνική άγρια φύση στη γη, το νερό και τον αέρα

Ελλάδα. Με αφορμή την πρόσφατη Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής (3 Μαρτίου), ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (TAP AG) παρουσιάζει μοναδικές περιπτώσεις εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών για την προστασία της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας. Στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης της Περιβαλλοντικής, Κοινωνικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και με βασική προτεραιότητά του την ασφάλεια, ο ΤΑΡ προστατεύει την άγρια ζωή της χώρας στη γη, το νερό και τον αέρα.

Μεριμνώντας για το περιβάλλον πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά την κατασκευή

Η ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος αποτελεί δέσμευση του ΤΑΡ. Με σκοπό την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, και πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε κατασκευαστικής εργασίας, ο ΤΑΡ ανέλαβε εκτεταμένο προπαρασκευαστικό και συμβουλευτικό έργο.

Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του αγωγού, εφαρμόστηκαν –και συνεχίζουν να εφαρμόζονται– διάφορες μέθοδοι μετριασμού των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Συγκεκριμένα:

• περιορίζονται εποχικά ορισμένες δραστηριότητες και αποφεύγονται ευαίσθητες περίοδοι, όπως το διάστημα δημιουργίας των φωλιών, αναπαραγωγής ή χειμέριας νάρκης,
• μειώνεται το πλάτος της Ζώνης Εργασίας σε ευαίσθητους οικότοπους, και
• πραγματοποιείται χωρίς διάνοιξη τάφρου το πέρασμα από ευαίσθητες υδάτινες οδούς.

Oι περιβαλλοντικές ομάδες του ΤΑΡ και των εργοληπτριών εταιρειών του συνεχίζουν να παρακολουθούν τις περιοχές από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός και μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής.

Κάποια παραδείγματα από τον τρόπο εφαρμογής βέλτιστων περιβαλλοντικών πρακτικών, περιλαμβάνουν:

ΣΤΗ ΣΤΕΡΙΑ: Συλλογή σπάνιων σπόρων

Κατά την προετοιμασία για την κατασκευή, η επιστημονική ομάδα του ΤΑΡ συνέλεξε σπόρους από τα σπάνια είδη φυτών Dianthus tenuiflorus, Dianthus formanekii και Verbascum cf. Dingleri που μεταφέρθηκαν στη συνέχεια για φύλαξη, διατήρηση και έρευνα στο Εργαστήριο Φυσικού Περιβάλλοντος και Δασοκομίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Λόγω του μικροσκοπικού τους μεγέθους, οι σπόροι αφαιρέθηκαν με το χέρι από τους καρπούς με μεγάλη φροντίδα και προσοχή.

Προστασία ξεχωριστών γειτόνων

Ο αγωγός έχει μερικούς πολύ ξεχωριστούς γείτονες, μεγάλα σαρκοφάγα, ερπετά, αμφίβια, κλπ. Για να αφήσει η κατασκευή τους γείτονες αυτούς ανενόχλητους και να προστατεύσει τα είδη άγρια ζωής, ο ΤΑΡ παρακολουθεί και μελετά τη συμπεριφορά τους.

Για την προστασία των μεγαλύτερων ζώων συγκεκριμένα, σε συνεργασία με την εργολήπτρια εταιρεία Bonatti/J&P Άβαξ και σχετικές ΜΚΟ (όπως ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, η ΚΑΛΥΨΩ, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς, κλπ.), ο ΤΑΡ τοποθέτησε δεκάδες κάμερες που επιτρέπουν τη λήψη δεδομένων 24 ώρες το 24ωρο και μαγνητοσκόπησε τη δραστηριότητά τους. Χωρίς να το γνωρίζουν, έχουν από τότε ποζάρει στο φακό μας λύκοι, αγριόγατες, κόκκινες αλεπούδες, ζαρκάδια και ασβοί, καθώς κι ένας πραγματικά πολύ ιδιαίτερος επισκέπτης: η υπό εξαφάνιση καφέ αρκούδα.

Η μελέτη και ανάλυση των καταγραφών αυτών (συχνότητα εμφάνισης, τρόπος συμπεριφοράς, παρουσία ή απουσία μικρών) προσφέρει στον ΤΑΡ λεπτομερείς πληροφορίες για τη δράση των ζώων σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές και σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. Έτσι, βελτιώνει περαιτέρω τα χρονοδιαγράμματα του Έργου.

ΣΤΟ ΝΕΡΟ: Η γραμμοβελονίτσα του ποταμού Αγγίτη

Ο TAP διασχίζει αρκετές υδάτινες οδούς, ποτάμια, ρυάκια και κανάλια. Για να διευκολυνθεί η κατασκευή και να περιοριστεί η όχληση, κάποια από τα περάσματα αυτά πραγματοποιούνται χωρίς διάνοιξη τάφρου (με κατασκευή κάτω από το ποτάμι) και με την εφαρμογή βέλτιστων μηχανικών και κατασκευαστικών ελέγχων.

Σε περιπτώσεις διελεύσεων από ποτάμια, πραγματοποιούνται επίσης αυστηροί περιβαλλοντικοί έλεγχοι.

Παράδειγμα αποτελεί το πέρασμα του Αγγίτη. Το ποτάμι, που βρίσκεται στην περιφερειακή ενότητα Καβάλας, έχει αναγνωριστεί ως υδροβιότοπος μεγάλης σημασίας για το χέλι και τη γραμμοβελονίτσα. Κατά συνέπεια, τα κατασκευαστικά έργα για τον αγωγό στην περιοχή σχεδιάστηκαν και εκτελέστηκαν με βάση το δεδομένο αυτό, υπό την επίβλεψη περιβαλλοντολόγων και οικολόγων. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται εξειδικευμένοι επιστήμονες από το τοπικό Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝ.ΑΛ.Ε.).

Αφού η περιοχή προετοιμάστηκε κατάλληλα με την κατασκευή υποδομής για την αντιμετώπιση διαρροής, καθώς επίσης αμμοπαγίδας και τοιχωμάτων, οι ειδικοί του ΙΝ.ΑΛ.Ε. χρησιμοποίησαν ηλεκτρικό ρεύμα μικρής έντασης για να αναισθητοποιήσουν και να συλλέξουν τα ψάρια.

Πάνω από 400 ψάρια από 13 είδη συλλέχθηκαν και επανατοποθετήθηκαν στο ποτάμι μετά το πέρασμα του αγωγού, ανάμεσα στα οποία ήταν πεταλούδες (Carassius gibelio), κουνουπόψαρα (Gambusia holbrooki), και η ενδημική γραμμοβελονίτσα του Αγγίτη (Cobitis punctilineata).

ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ: Η διάσωση του νεαρού γερακιού   

Ο TAP έχει δεσμευθεί ως προς την προστασία της ορνιθοπανίδας καθ’ όλη την περιοχή κατασκευής του. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι δαλματικοί πελεκάνοι (Pelecanus crispus), ένα μεγαλόσωμο μέλος της οικογένειας των πελεκάνων και το μεγαλύτερο υδρόβιο πουλί του γλυκού νερού, αλλά και πυγμαίοι κορμοράνοι (Microcarbo pygmeus) – είδη που απαντούν σε ελληνικού υδροβιότοπους, όπως η λίμνη της Καστοριάς.

Έχουν υπάρξει φορές, μάλιστα, που χάρη στον ΤAP διασώθηκαν τραυματισμένα ζώα. Αυτό συνέβη στην περίπτωση ενός νεαρού γερακιού που βρέθηκε από μηχανικό του έργου στην περιοχή «Ποταμός» της Θράκης, τον Νοέμβριο του 2017.

Το πουλί εντοπίστηκε χτυπημένο από κυνηγό σε χαντάκι δίπλα στον δρόμο, καθώς δεν μπορούσε να πετάξει. Ο ειδικός στην ορνιθοπανίδα της εργολήπτριας εταιρείας του ΤΑΡ στην περιοχή, Spiecapag, ενημερώθηκε άμεσα, και το πανέμορφο γεράκι πιάστηκε και μεταφέρθηκε στο Κέντρο Επανένταξης Άγριων Ζώων «Δράση για την Άγρια Ζωή» στη Θεσσαλονίκη. Έπειτα από μερικές εβδομάδες ξεκούρασης και φροντίδας, ελευθερώθηκε πίσω στη φύση.

Σχετικά με τον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TAP)

Ο αγωγός TAP θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το γιγαντιαίο κοίτασμα Shah Deniz II του Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη. Ο μήκους περίπου 878 χλμ. αγωγός θα συνδεθεί με τον αγωγό Trans Anatolian Pipeline (TANAP) στους Κήπους, στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και θα διασχίζει την Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική θάλασσα, προτού εξέλθει στην ξηρά στη Nότιo Ιταλία.

Η όδευση του TAP μπορεί να διευκολύνει την προμήθεια φυσικού αερίου σε αρκετές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, της Αλβανίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, του Μαυροβουνίου, της Κροατίας κ.ά. Η προσγειάλωση του TAP στις ακτές της Ιταλίας παρέχει πολλαπλές δυνατότητες για περαιτέρω μεταφορά φυσικού αερίου της Κασπίας σε μερικές από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αγορές, όπως είναι η Γερμανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελβετία και η Αυστρία.

Ο TAP θα προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας κατά μήκος της διαδρομής του αγωγού και θα αποτελέσει σημαντική πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων. Με τις πρώτες πωλήσεις αερίου προς τη Γεωργία και την Τουρκία να προβλέπονται για τα τέλη του 2018, οι πρώτες παραδόσεις στην Ευρώπη αναμένονται το 2020.

Στο μετοχικό κεφάλαιο του ΤΑΡ μετέχουν οι εταιρείες: BP (20%), SOCAR (20%), Snam (20%), Fluxys (19%), Enagás (16%) και Axpo (5%).

Περισσότερες πληροφορίες για τον TAP: www.tap-ag.gr | www.twitter.com/tap_pipeline