Έρευνα για το κάπνισμα: Οι Έλληνες καπνίζουν γιατί είναι στη μόδα και για να ξεχάσουν τα προβλήματά τους

Αποκαλυπτικά στοιχεία για καπνιστές, μη καπνιστές, αλλά και όσους έχουν κόψει το τσιγάρο, φέρνει στο φως διαδικτυακή έρευνα της μη κερδοσκοπικής εταιρείας "ΑΚΟΣ". Η έρευνα είχε ως στόχο να χαρτογραφήσει το προφίλ των καπνιστών, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αρχίζουν το κάπνισμα, τους παράγοντες που θα τους οδηγούσαν στη διακοπή αυτής της συνήθειας, αλλά και τη στάση των πολιτών απέναντι στον αντικαπνιστικό νόμο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, τα οποία παρουσιάστηκαν από την πρόεδρο της ΑΚΟΣ Δρ. Δ. Κατσώχη, σε επιστημονική εκδήλωση στην Αθήνα, οι περισσότεροι αρχίζουν το κάπνισμα παρασυρόμενοι από φίλους, αλλά και γιατί, απ΄ ότι φαίνεται, είναι ακόμα στη μόδα. Καπνίζουν γιατί είναι ακόμα στη μόδα και για να ξεχάσουν τα προβλήματα τους Συγκεκριμένα, στο ερώτημα για το λόγο που άρχισαν να καπνίζουν, άνδρες (57%) και γυναίκες (28,6%) προτάσσουν το επιχείρημα ότι παρασύρθηκαν από το φιλικό τους περιβάλλον. Αν σε αυτό το ποσοστό συνυπολογισθούν και όσοι από τους ερωτηθέντες (άνδρες 17% και γυναίκες 16,1%) απάντησαν ότι άρχισαν να καπνίζουν λόγω μόδας, «φαίνεται ο καθοριστικός παράγοντας της κοινωνικής συνθήκης που όχι μόνο νομιμοποιεί αλλά και ενθαρρύνει -πολύ περισσότερο παλαιότερα- την καταστροφική συνήθεια του καπνίσματος» τονίζουν οι ερευνητές. Στην ίδια ερώτηση ως πιθανοί λόγοι έναρξης του καπνίσματος αναφέρονται οι συναισθηματικοί, σε υψηλό ποσοστό από τις γυναίκες (23,7%), ενώ οι άνδρες συγκεντρώνουν μόλις έναν 7,5%. Ένα ποσοστό 33,5% στις γυναίκες-20% αντίστοιχα στους άνδρες- δηλώνει ότι άρχισε το κάπνισμα τυχαία. Ο σημαντικότερος λόγος που τα δύο φύλα εξακολουθούν να καπνίζουν είναι η ευχαρίστηση (36,5% των ανδρών του δείγματος και 34,3% των γυναικών). Ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών που αγγίζει το 25% ( γυναίκες μόλις 12% ) αναγνωρίζει ότι καπνίζει, λόγω εξάρτησης, σε αντίθεση με τις γυναίκες που προτάσσουν την ψυχολογική ανάγκη (16,6%) με μόνο το 6,5% των ανδρών να κάνουν αντίστοιχη επιλογή. Σημαντικό ποσοστό γυναικών (20,7%), αλλά και ανδρών (16%) το αποδίδει στη συνήθεια. Η «απόφαση» και λόγοι υγείας οδηγούν συνήθως άνδρες και γυναίκες στη διακοπή του καπνίσματος Οι καπνιστές οι οποίοι συμμετείχαν στην έρευνα ήταν συστηματικοί καπνιστές δηλ. κατανάλωναν από ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα και πάνω, σε ποσοστό περίπου 90%, γεγονός που καταδεικνύει τον εθισμό τους στο τσιγάρο με κύρια αιτία, όπως αναφέρουν, το στρες. Ως σημαντικότερο κίνητρο για τη διακοπή του καπνίσματος, οι ερωτηθέντες αναφέρουν την εσωτερική απόφαση, οι γυναίκες σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό (50,4%) απ' ότι οι άνδρες (25,5%). Σημαντικό είναι το ποσοστό των ανδρών που απάντησαν στην ερώτηση αν θα διέκοπταν το κάπνισμα λόγω ασθένειας (35,5%) ή κατόπιν ιατρικής συμβουλής (27%) με τις γυναίκες να συγκεντρώνουν αντίστοιχα (27,5% και 13,9%). Αναφορικά με το κίνητρο που ώθησε τελικά τους συμμετέχοντες στην έρευνα να διακόψουν το κάπνισμα, οι πρώην καπνιστές αναφέρουν σε συντριπτικό ποσοστό την ιατρική συμβουλή (45,7%) ενώ μόνο ένα 11,4% των ερωτηθέντων διέκοψε το κάπνισμα μετά από απόφαση που έλαβε. Το 1/3 των καπνιστών δεν κάνει ποτέ προσπάθεια να κόψει το κάπνισμα! Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας 1/3 των καπνιστών δεν έκανε ποτέ προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος, 4 στους 10 έκαναν μία έως δύο προσπάθειες ενώ πάνω από 3 προσπάθειες έκανε το 15,5% των γυναικών της έρευνας και το 19,5% των ανδρών. Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, η ατομική προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος χωρίς στήριξη, επιτυγχάνει μόνο σε ένα ποσοστό 3%, ενώ με τη βοήθεια ειδικών κέντρων αγγίζει το 70% . Η Δρ. Κατσώχη τόνισε ότι η διακοπή καπνίσματος είναι θεραπεία, επομένως «χρειαζόμαστε περισσότερα κέντρα διακοπής καπνίσματος, προσιτά σε όλους και ει δυνατόν, δωρεάν». Ανεκτικοί οι μη καπνιστές για τους καπνιστές στη χώρα μας Ανεκτική στάση απέναντι στους καπνιστές και τη βλαβερή τους συνήθεια έχει το 41,8% όσων δεν καπνίζουν και το 58% των πρώην καπνιστών. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, οι μη καπνιστές είναι στην πλειοψηφία τους ανεκτικοί με τους καπνιστές, ίσως επειδή γαλουχήθηκαν με την αντίληψη ότι το κάπνισμα είναι κάτι αυτονόητο. «Δυστυχώς τα παλαιά πρότυπα έχουν γίνει στερεότυπα. Αυτή η συνθήκη πρέπει να αντιμετωπιστεί ριζικά μέσα από τη συνείδηση των βλαπτικών συνεπειών του τσιγάρου όχι μόνο για τον καπνιστή αλλά και για το περιβάλλον του», αναφέρεται στα συμπεράσματα της έρευνας. Οι μη καπνιστές αναφέρουν ως λόγους που δεν άρχισαν το κάπνισμα, ότι τους ενδιαφέρει η υγεία τους (40%) ενώ αναφέρουν ακόμη την απωθητική μυρωδιά (35,2%), τις συμβουλές σχολείου και γονέων (16%) και την ενασχόληση με τον αθλητισμό (10%). «Αν αθροίσουμε τις "σκέψεις" για την υγεία, τις συμβουλές του σχολείου και των γονέων αλλά και την ενασχόληση με τον αθλητισμό προκύπτει σε υψηλό ποσοστό η ευεργετική επίδραση της ενημέρωσης για να μην αρχίσει κάποιος νέος να καπνίζει» είπαν όσοι μελέτησαν τα αποτελέσματα της έρευνας. Ως κύρια πηγή ενημέρωσης άνω του 50% των συμμετεχόντων αναφέρουν το διαδίκτυο, με τις νεαρές ηλικίες να πρωταγωνιστούν. Παρόλα αυτά η τηλεόραση εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό παράγοντα ενημέρωσης (30%). Τέλος, το 70% των καπνιστών που συμμετείχαν στην έρευνα δεν επηρεάστηκαν από τις απαγορεύσεις του υπουργείου Υγείας. Η ταυτότητα της έρευνας Από τα 1618 άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα, η οποία διενεργήθηκε διαδικτυακά με αστάθμητο τυχαίο δείγμα και τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου, το 40,11% ήταν καπνιστές, το 38,26% μη καπνιστές και το 21,63% πρώην καπνιστές. Και στις τρεις κατηγορίες το ποσοστό των ανδρών κυμαίνεται από 30% έως 36% και των γυναικών από 53% έως 59%. Υπάρχει ένα ποσοστό που δεν δηλώνει φύλο ενώ το 12% δεν δηλώνει ηλικία. Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν άτομα ηλικίας 25 έως 65 ετών.