Ο Βασίλης Γιουματζίδης, είναι ο εισηγητής εκ μέρους του κόμματος του σχετικά με το νομοσχέδιο «Για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς και την προστασία των ζώων από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση με κερδοσκοπικό σκοπό».

Ακολουθεί η τοποθέτησή του κατά την πρώτη ανάγνωση του νομοσχεδίου, στις 10 Ιανουαρίου 2012, στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου.
Εισήγηση για το σχέδιο «Για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς και των ζώων από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση με κερδοσκοπικό σκοπό»

Κύριες και κύριοι Συνάδερφοι,

Έρχεται σήμερα για επεξεργασία στην αρμόδια επιτροπή το σχέδιο νόμου για την προστασία των δεσποζόμενων και των αδέσποτων ζώων, το οποίο με τις νέες ρυθμίσεις που εισάγει επιδιώκει την ουσιαστική προστασία των ζώων συντροφίας.
Τα ζώα αποτελούν κομμάτι της περιβαλλοντικής αλυσίδας και ως μέρος αυτής πρέπει να αντιμετωπίζονται ως υποκείμενα του δικαίου, τα οποία έχουν δικαιώματα, η προστασία των οποίων είναι επιβεβλημένη, ακόμη και μέσα σ' αυτές τις αντίξοες οικονομικά συνθήκες τις οποίες διανύει η χώρα μας.
Η ιδέα της αναγνώρισης δικαιωμάτων στα ζώα άρχισε να καλλιεργείται στα τέλη του 18ου αιώνα, το αίτημα αυτό θεωρήθηκε εξίσου παράλογο με το αίτημα του φεμινιστικού κινήματος για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα δημοσιεύτηκαν τα πρώτα νομοθετήματα για την προστασία των ζώων στην Αγγλία, τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, συχνά υπό κλίμα έντονης αμφισβήτησης.
Μόλις, το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα άρχισε η μεταστροφή του κλίματος γύρω από την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ζώων και η ανάγκη της προστασίας αυτών μέσω θεσμοθετημένων κειμένων. Η ραγδαία αύξηση του αριθμού των ζώων που χρησιμοποιούνται σε πειράματα διεθνώς, η διόγκωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, οι κίνδυνοι εξαφάνισης ειδών του ζωικού βασιλείου, το γεγονός ότι το ζώο καθίσταται πλέον ζώο-συντροφιάς ως προ το οποίο αναπτύσσονται ιδιαίτεροι συναισθηματικοί δεσμοί είναι μερικοί ενδεικτικοί λόγοι που οδήγησαν στην αλλαγή αυτή.
Στην Ελλάδα το άρθρο 24 του Σ για την προστασία του περιβάλλοντος ρυθμίζει ορισμένα θέματα της προστασίας των ζώων, υπό το ειδικότερο πρίσμα της προστασίας της άγριας πανίδας και της θεμελίωσης υποχρέωσης του κράτους για την λήψη θετικών μέτρων που αποβλέπουν στη διασφάλιση της βιοποικιλότητας. Το πλαίσιο αυτό ενίσχυσαν, διάφορες διεθνείς συμβάσεις, που λειτουργούν στην ίδια ξατεύθυνση όπως η Σύμβαση για την προστασία των υγροτόπων διεθνούς σημασίας (1971 – Σύμβαση Ραμσάρ), η Σύμβαση για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς (1972), η Σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (1979), η Σύμβαση για τη βιοποικιλότητα του Ρίο ντε Τζανέιρο (1992), όπως επίσης και νομοθετήματα για την προστασία της πανίδας που έχουν υιοθετηθεί στο πλαίσιο της ΕΕ, τις οποίες η χώρα μας κύρωσε και ενσωμάτωσε στο δίκαιό της.
Σημαντικό, εντούτοις θεσμικό μέτρο, που αναγνωρίζει επίσημα την ανάγκη καλής μεταχείρισης των ζώων αποτελεί το πρωτόκολλο για την προστασία και την καλή διαβίωση των ζώων, που έχει προσαρτηθεί στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το οποίο είναι νομικά δεσμευτικό, αναγνωρίζει τα ζώα ως όντα με αισθήματα και ορίζει τα εξής:«Κατά τη διαμόρφωση και την υλοποίηση των πολιτικών της Κοινότητας στους τομείς της γεωργίας, των μεταφορών, της εσωτερικής αγοράς και της έρευνας, η Κοινότητα και τα κράτη μέλη λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις ανάγκες της καλής διαβίωσης των ζώων, τηρώντας συνάμα τις νομοθετικές ή διοικητικές διατάξεις και τα έθιμα των κρατών μελών που αφορούν ιδίως τους λατρευτικούς τύπους, τις πολιτιστικές παραδόσεις και την κατά τόπους πολιτιστική κληρονομιά.»
Το «Πρωτόκολλό για την προστασία και την καλή μεταχείριση των ζώων ακολούθησε ο νόμος 3170/2003 «Ζώα συντροφιάς, αδέσποτα ζώα και άλλες διατάξεις». Με το νόμο αυτό εισάγονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις, τόσο για τους ιδιώτες κατόχους σκύλων, όσο και για τους Δήμους. Οι υποχρεώσεις των ιδιωτών προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την δήλωση του ζώου στον φορέα που είναι αρμόδιος για την τήρηση των σχετικών αρχείων, την μέριμνα για τη σήμανση και την καταγραφή των ζώων καθώς και την απόκτηση σχετικού βιβλιαρίου υγείας.
Το νόμο αυτό έρχεται να συμπληρώσει, να εκσυγχρονίσει, και να βελτιώσει το παρόν σχέδιο νόμου, ώστε η νομοθεσία για την προστασία των ζώων να καταστεί πιο αποτελεσματική και ουσιώδης μέσα σε ένα σύγχρονο και ευνομούμενο κράτος, καθώς η υφιστάμενη νομοθεσία δεν κατάφερε
• Να υλοποιήσει τη σήμανση των ζώων
• Να περισυλλέξει και να διαχειριστεί τα αδέσποτα ζώα
• Να οργανώσει και να ελέγξει τα καταφύγια ζώων
• Να σταματήσει την εκμετάλλευση και την κακομεταχείριση των ζώων που χρησιμοποιούνται σε τσίρκο ή σε άλλες δημόσιες κερδοσκοπικές εκδηλώσεις
• Να αξιοποιήσει την πραγματικά εθελοντική δραστηριότητα των φιλοζωικών ενώσεων και σωματείων και όχι των δήθεν φιλοζωικών σωματείων που ασκούν ουσιαστικά εμπορεία ζώων με απώτερο σκοπό την πώληση των ζώων για πειραματόζωα, καθώς και για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, στέλνοντας πλήθος αδέσποτων κυρίως ζώων στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης.
Τι καινούργιο, λοιπόν, εισάγεται με το παρόν σχέδιο του ΥΠΑΑΤ;
• Δημιουργείται στο ΥπΑΑΤ Διαδικτυακή Ηλεκτρονική Βάση σήμανσης και καταγραφής των ζώων συντροφιάς και των ιδιοκτητών τους,
• Απαγορεύεται η συμμετοχή κάθε είδους ζώου σε τσίρκο ή άλλο παρεμφερές δημόσιο θέαμα καθώς και οποιαδήποτε δημόσια έκθεση ζώου για κερδοσκοπικό σκοπό.
• Απαγορεύεται η συμμετοχή ακρωτηριασμένων ζώων σε εκθέσεις
• Καθίσταται υποχρεωτική η ηλεκτρονική σήμανση για τους προς πώληση σκύλους και γάτες. Καθίσταται επίσης υποχρεωτική η ηλεκτρονική σήμανση για όλες ανεξαίρετα τις γάτες και τους σκύλους δεσποζόμενους και αδέσποτους (που περισυλλέγονται).
• Απαγορεύεται η είσοδος στην Ελλάδα, ζώων συντροφιάς που δεν έχουν σημανθεί ηλεκτρονικά.
• Ομοίως απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο δημοσίευση/γνωστοποίηση αγγελιών για υιοθεσία ή δωρεάν παραχώρηση κλπ ζώων συντροφιάς, αν δεν αναφέρεται και ο αριθμός ηλεκτρονικής σήμανσης.
• Καθορίζονται οι συγκεκριμένοι κανόνες ευζωίας που πρέπει να τηρούνται από τους ιδιοκτήτες των ζώων συντροφιάς και θεσμοθετείται για λόγους απλοποίησης ενιαίο βιβλιάριο υγείας και διαβατήριο των ζώων.
• Δημιουργείται ένα οργανωμένο σύστημα περισυλλογής και διαχείρισης των αδέσποτων ζώων σε κάθε Δήμο - σε συνεργασία με Φιλοζωικές Ενώσεις και Σωματεία – ενώ, παράλληλα, θεσμοθετείται η ευθύνη του Δήμου για κάθε βλάβη ή ζημία που προκαλείται σε τρίτους από τα αδέσποτα ζώα.
• Τα δημοτικά καταφύγια αδέσποτων ζώων θα αποτελούν χώρους προσωρινής και όχι μόνιμης παραμονής των αδέσποτων ζώων και στα καταφύγια αυτά θα παρέχεται η αναγκαία ιατρική περίθαλψη στα ζώα που έχουν ανάγκη.
• Όλα τα αδέσποτα που περισυλλέγονται, σημαίνονται, στειρώνονται και περιθάλπονται. Οι στειρώσεις στις οποίες υποβάλλονται τα αδέσποτα ζώα γίνονται από κτηνίατρους, ακόμα και σε κινητές μονάδες άσκησης κτηνιατρικών πράξεων μετά από σχετική άδεια, ένα ζήτημα που χρήζει περαιτέρω εξέταση στην κατ' αρθρο συζήτηση.
• Η επαναφορά των αδέσποτων ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον, γίνεται με συγκεκριμένους περιορισμούς, ως προς την επανατοποθέτησή τους, μη επιτρεπομένης της επαναφοράς σε περιοχές με νοσοκομεία, σχολεία, αθλητικά κέντρα, αυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας, λιμάνια , αεροδρόμια σε αρχαιολογικούς χώρους καθώς και σε χώρους υψηλής τουριστικής επισκεψιμότητας.
• Η κακοποίηση και η βάναυση μεταχείριση των ζώων τιμωρείται με ποινή φυλάκισης μη εξαγοράσιμη και χρηματική ποινή μέχρι 30.000 ευρώ, ανεξάρτητα από το διοικητικό πρόστιμο.
• Προβλέπεται η δυνατότητα μεταφοράς μικρών ζώων συντροφιάς με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, υπό την προϋπόθεση ότι είναι τοποθετημένα σε ασφαλή κλωβό μεταφοράς και συνοδεύονται από τον ιδιοκτήτη τους ή τον κάτοχο.
• Τέλος, προβλέπεται αυστηροποίηση τόσο των ποινικών κυρώσεων, όσο και των διοικητικών προστίμων για τους παραβάτες, που γίνονται ακόμα πιο αυστηρές σε περίπτωση υποτροπής, προκειμένου να υπάρχει ένα πλήρες, αναλογικό, αποτρεπτικό και αποτελεσματικό σύστημα κυρώσεων.
• Δυστυχώς, όμως δεν προβλέπεται καμία κύρωση για την παράνομη εμπορία των ζώων συντροφιάς, ένα ζήτημα καθοριστικό, το οποίο δε θίγεται καθόλου, στο παρόν νομοσχέδιο, δημιουργώντας κενό νόμου και το οποίο θα σταματήσει επιτέλους την εκμετάλλευση και την παράνομη διακίνηση αυτών.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι η ασφαλής διαβίωση και η αρμονική συνύπαρξη των ζώων συντροφιάς με τον άνθρωπο, είναι κυρίαρχο σημείο του σεβασμού, που πρέπει να υπάρχει σε κάθε μορφή ζωής στον πλανήτη. Και όπως πολύ εύστοχα είπε ο Γκάντι «Ο πολιτισμός ενός κράτους κρίνεται από τον τρόπο που αντιμετωπίζει το κράτος τα ζώα που ζουν σε αυτό», θέλοντας να σημειώσει ότι είναι αναγκαίος ο σεβασμός των ζώων, προκειμένου οι ηθικές αξίες της πολιτισμικής μας κληρονομιάς να αποτελούν αέναο κομμάτι της κοινωνίας μας.