”Σεισμικές” αλλαγές στον κλάδο των σούπερ μάρκετ

Της Δήμητρας Μανιφάβα

Ριζικές ανακατατάξεις στον κλάδο των σούπερ μάρκετ - πολύ πιο δραματικές ίσως από όσο θα ανέμενε κανείς για έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται από σχετική ανελαστικότητα δαπάνης- προκάλεσε η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών. Η συσσώρευση χρεών σε συνδυασμό με λανθασμένους χειρισμούς, οι συνέπειες των οποίων ήταν πολύ πιο έντονες λόγω της μείωσης του διαθέσιμου προς κατανάλωση εισοδήματος, είχε ως αποτέλεσμα να αποχωρήσουν από το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων ιστορικές οικογένειες, όπως αυτή του Μαρινόπουλου και του Βερόπουλου. Είχε προηγηθεί, βεβαίως, το πρώτο ηχηρό “κανόνι” στον κλάδο, αυτό της Ατλάντικ, η οποία δεν είχε την τύχη της Μαρινόπουλος και της Βερόπουλος, να μεταβιβασθεί δηλαδή σε κάποιον άλλο όμιλο.

Από την άλλη, με την Ελλάδα να βρίσκεται ήδη στο τρίτο Μνημόνιο, μια άλλη παραδοσιακή οικογένεια, η Σκλαβενίτης υπερβαίνει τα στενά σύνορα του λεκανοπεδίου και ήδη, χωρίς ακόμη να έχει προσθέσει το δίκτυο της Μαρινόπουλος στο δυναμικό της, καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στον κλάδο. Στην ίδια κατηγορία, των οικογενειακών επιχειρήσεων που μέσα από ορθή στρατηγική ενδυναμώνουν τη θέση τους στον κλάδο είναι οι οικογένειες Παντελιάδη και Μασούτη.

Η κρίση επίσης διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις αποφάσεις των πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά. Πλέον κερδισμένες από την αποφάσή τους όχι μόνο να παραμείνουν αλλά και να προβούν σε ολοένα και μεγαλύτερες επενδύσεις αναδεικνύονται η Delhaize (ο βελγικός όμιλος που συγχωνεύτηκε φέτος με τον ολλανδικό Ahold και στην Ελλάδα δραστηριοποιείται μέσω της Άλφα Βήτα) και η γερμανική εκπτωτική αλυσίδα Lidl. Από την άλλη, η κρίση ήταν αυτή που οδήγησαν την επίσης γερμανική Aldi και στη συνέχεια τη γαλλική Carrefour να αποχωρήσουν από την ελληνική αγορά, θεωρώντας την ασύμφορη.

Την περίοδο, εξάλλου, της κρίσης έγινε τελικά ό,τι δεν είχε γίνει τα προηγούμενα χρόνια, η συγκέντρωση του κλάδου, που μέχρι πρότινος ήταν εξαιρετικά κατακερματισμένος. Πολλές μικρές, περιφερειακές κυρίως, αλυσίδες είτε έκλεισαν, είτε οι πιο υγιείς αποτέλεσαν “αντικείμενο του πόθου” για τους μεγαλύτερους “παίκτες” του κλάδου, οι οποίοι και τις εξαγόρασαν.

Συγκεκριμένα, από το 2008 που συνολικά ο αριθμός των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην ελληνική αγορά ανερχόταν σε 96, το 2014 ο αριθμός τους είχε μειωθεί σε 63, ενώ ήδη μες στο 2015 και το 2016 είχαμε εξαγορές.

Στα στοιχεία, εξάλλου, των ισολογισμών των κυρίαρχων αλυσίδων αποτυπώνονται ίσως με τον καλύτερο τρόπο οι ανακατατάξεις που έγιναν με πλέον πρόσφατη αυτή της συμφωνίας για τη μεταβίβαση της Μαρινόπουλος στον όμιλο Σκλαβενίτη. Έτσι, λοιπόν, το 2008 η Carrefour - Μαρινόπουλος είχε τζίρο που προσέγγιζε τα 2 δισ. ευρώ. Την ίδια χρονιά η ΑΒ Βασιλόπουλος βρισκόταν στη δεύτερη θέση από πλευράς τζίρου με 1,33 δισ. ευρώ και με πολύ μικρότερο δίκτυο, μόλις 157 καταστήματα. Η αλλαγή στρατηγικής της Delhaize το 2009, αντιλαμβανόμενη την ύφεση στην οποία βυθίζονταν ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, στρατηγική με βασικές αρχές τις χαμηλές, ανταγωνιστικές τιμές και την διάθεση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε όλες τις κατηγορίες οδήγησε στο να συγκεντρώσει την  προτίμηση των καταναλωτών. Το 2012 ήδη η ΑΒ Βασιλόπουλος είχε κάνει ελαφρώς μεγαλύτερο τζίρο από την Μαρινόπουλος (1,62 δισ. ευρώ η ΑΒ Βασιλόπουλος και 1,52 δισ. ευρώ η Μαρινόπουλος). Το 2015 έκλεισε με τζίρο 2 δισ. ευρώ για την ΑΒ Βασιλόπουλος, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται πλέον η Σκλαβενίτης καθώς τη χρονιά που πέρασε ο τζίρος της σε επίπεδο ομίλου ανήλθε σε 1,74 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2008 ο τζίρος της ανερχόταν σε 960 εκατ. ευρώ. Η Μαρινόπουλος έκλεισε το 2015 με τζίρο κάτω του 1,5 δισ. ευρώ και πλέον η πρόκληση για την εξυγίανση της εταιρείας και την επιστροφή της στη βιωσιμότητα ανήκει στην Σκλαβενίτης.

Εντυπωσιακή πορεία πραγματοποιούν τα τελευταία χρόνια δύο ακόμη επιχειρήσεις του κλάδου. Η Μετρό ΑΕΒΕΕ της οικογένειας Παντελιάδη έκλεισε το 2015 με κύκλο εργασιών 736 εκατ. Ευρώ και πλέον ενισχύεται σημαντικά σε όλη τη χώρα μετά την προσθήκη του δικτύου της Βερόπουλος, την οποία εξαγόρασε στα τέλη της περασμένης χρονιάς. Στα 756 εκατ. ευρώ ανήλθε ο τζίρος της Μασούτης το 2015 με την αλυσίδα να κρατά τα σκήπτρα στη Βόρεια Ελλάδα, έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.

Αίνιγμα παραμένει ο τζίρος που πραγματοποιεί η Lidl Hellas δεδομένου του γεγονότος ότι δεν δημοσιεύει ισολογισμό. Ωστόσο, πρόκειται για μία από τις αλυσίδες που έχουν επωφεληθεί πολύ από την “κατάρρευση” της Μαρινόπουλος τους τελευταίους μήνες. Πολλοί καταναλωτές που πραγματοποιούσαν τις αγορές τους από την Μαρινόπουλος λόγω των μεγάλων προσφορών και των πολλών προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (σε αυτούς συμπεριλαμβάνονταν και πολύ μικροεπαγγελματίες που προτιμούσαν τη Μαρινόπουλος έναντι χονδρεμπορικών επιχειρήσεων) στρέφονται πλέον στη γερμανική εκπτωτική αλυσίδα. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της IRI, οι πωλήσεις της Lidl Hellas κατά το πρώτο εξάμηνο του 2016 εκτιμάται ότι έχουν αυξηθεί κατά 11,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό εξάμηνο.

businessnews.gr