Έρευνα πρόσβασης

Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας που έγινε στην Ημαθία από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και την ''Πρόσβαση'' πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα συνεδρίων του Επιμελητηρίου Ημαθίας. H έρευνα αφορούσε την ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων μαθητών, ηλικίας 11-13-15 ετών, του νομού και πραγματοποιήθηκε μετά από σχετικό αίτημα και χρηματοδότηση της ‘Πρόσβασης’, με τη συμμετοχή κοινωνικών επιστημόνων. Ο πρόεδρος της ''Πρόσβασης'' είπε ότι η έρευνα διεξάγεται σε 40 χώρες στην Ευρώπη και την Αμερική και διαρκεί ένα χρόνο. Στην Ημαθία διήρκεσε 20 ημέρες και ερωτήθηκανέφηβοι μαθητές από 37 σχολείαεκ των 50 του νομού. Το ερωτηματολόγιο αφορούσε διατροφικές συνήθειες και δίαιτα, φυσική άσκηση και ενασχόληση με τον αθλητισμό, συμπεριφορές κινδύνου (ναρκωτικά, σεξουαλική ζωή), βία και τραυματισμοί, οικογένεια, παρέες, σχολείο, κοινωνική ανισότητα. Η οικογένεια αποτελεί για τους περισσότερους εφήβους χώρο από τον οποίο αντλούν ασφάλεια και ικανοποίηση αφού στην μεγάλη τους πλειονότητα είναι πολύ ικανοποιημένοι από τις σχέσεις τους μέσα σε αυτήν. Η επικοινωνία τους με την μητέρα είναι ευκολότερη από ότι με τον πατέρα. Οι οικονομικές συνθήκες διαβίωσης φαίνονται να είναι αρκετά ικανοποιητικές αφού η ανεργία είναι περιορισμένη σε ότι αφορά στον πατέρα ενώ πάνω από τις μισές μητέρες εργάζονται εκτός σπιτιού. Η Πρόσβαση θεωρεί πολύ σημαντικά εξαρτησιογόνα το αλκοόλ και το κάπνισμα, αλλά και το νέο, πολύ επικίνδυνο εθισμό στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Το σχολείο και το κλίμα σε αυτό φαίνεται να ικανοποιεί λιγότερο τους μαθητές στο Ν. Ημαθίας. Οι μισοί μαθητές δεν απολαμβάνουν τη σχολική ζωή (50,2%), κάνουν συχνά σκασιαρχείο (20,2%), μπορούν να γίνουν βίαιοι και επιθετικοί (ιδιαίτερα τα αγόρια 68,4%), εμφανίζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα (ιδιαίτερα τα κορίτσια 73,8%). Ωστόσο, η πλειονότητα των μαθητών να επιθυμεί να σπουδάσει μετά την αποφοίτησή από το σχολείο. Οι φίλοι, αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ζωής των μαθητών. Οι περισσότεροι μαθητές και μαθήτριες έχουν στενούς φίλους ή φίλες και συναντιούνται μετά το σχολείο συχνότερα από ότι οι μαθητές του πανελλήνιου δείγματος. Ιδιαίτερα τα κορίτσια, επικοινωνούν συχνά μέσω τηλεφώνου και Η/Υ. Η τηλεόραση,απασχολεί καθημερινά τουλάχιστον ένα τετράωρο έναν στους τρεις μαθητές ενώ η χρήση υπολογιστών είναι αρκετά πιο περιορισμένη. Οι διατροφικές τους συνήθειες δείχνουν ότι μόνον οι μισοί μαθητές τρώνε καθημερινά πρωινό. Η καθημερινή κατανάλωση γλυκών είναι σχετικά συχνή, έτσι ώστε να παρατηρείται σχετικά μεγάλη τάση παχυσαρκίας στους μαθητές και τις μαθήτριες της Ημαθίας σε σύγκριση με το πανελλήνιο δείγμα μαθητών που με τη σειρά τους και αυτοί βρίσκονται μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Σχεδόν καθημερινά άσκουνται τέσσερις στους δέκα μαθητές, περισσότερο τα αγόρια από τα κορίτσια. Η υγεία είναι καλή για τους περισσότερους μαθητές ενώ κακή υγεία αναφέρει μια πολύ μικρή μειονότητα. Οι μαθητές νιώθουν επίσης στη μεγάλη πλειονότητά τους ικανοποιημένοι από τη ζωή. Εντούτοις, στο νομό Ημαθίας έχουμε περισσότερους καπνιστές (ένας στους 6 έχει καπνίσει και το 4% καπνίζουν καθημερινά), περισσότερους καταναλωτές αλκοόλ, (σχεδόν το 1/3 καταναλώνουν σε εβδομαδιαία βάση αλκοόλ, με την μπίρα και τα έτοιμα συσκευασμένα αλκοολούχα ποτά με αναψυκτικό να έρχονται πρώτα στις προτιμήσεις). Χρήση παράνομων ουσιών (μαριχουάνα ή χασίς) έχουν κάνει μικρότερο ποσοστό μαθητών στο Ν. Ημαθίας συγκριτικά με τους συνομήλικούς τους μαθητές στο σύνολο της χώρας. Συμπερασματικά, η γενική λοιπόν εικόνα που προκύπτει για την ψυχοκοινωνική υγεία των μαθητών στον νομό της Ημαθίας δείχνει σε γενικές γραμμές έναν υγιή πληθυσμό νέων με φιλοδοξίες για σπουδές και ένα οικογενειακό περιβάλλον που φαίνεται να είναι αρμονικό και να μπορεί να εξασφαλίσει οικονομικά τις βασικές ανάγκες και απαιτήσεις των μελών της οικογένειας. Αυτή βέβαια είναι η μία όψη του νομίσματος, ενθαρρυντική γιατί αφορά τη μεγάλη πλειονότητα των νέων. Στους νέους αυτούς που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως το πιο «υγιές» τμήμα του μαθητικού πληθυσμού, οι στόχοι της πρόληψης δεν μπορεί να είναι άλλοι από την εξασφάλιση και την προαγωγή της υγείας. Οι νέοι δεν νιώθουν καλά μέσα στην οικογένεια (8,3%) ή Οι νέοι αυτοί βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο. Έχουν άμεση ανάγκη να βοηθηθούν εγκαίρως προκειμένου να αποτραπεί η παγίωση σε μονιμότερη βάση των μορφών συμπεριφοράς που οδηγούν δυνητικά σε μια αυτοκαταστροφική πορεία και περιθωριοποίηση. Οι νέοι αυτοί και οι οικογένειές τους χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή – με τρόπους που να αποφεύγεται ο κίνδυνος του στιγματισμού – από το σχολείο και τους φορείς της τοπικής κοινωνίας.